Απνοια Υπνου

Όταν το ροχαλητό δεν είναι μόνο ενοχλητικό

Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική κατάσταση την οποία όλοι οι οργανισμοί που διαθέτουν κεντρικό νευρικό σύστημα έχουν απόλυτη ανάγκη.

Η σπουδαιότητα του ύπνου ήταν αναγνωρισμένη από την αρχαιότητα και ο Ύπνος μνημονεύεται από τους αρχαίους ως ξεχωριστός θεός. Στην ελληνική μυθολογία, η Νύχτα γέννησε τον Ύπνο, ο οποίος ήταν πατέρας του Μορφέα, θεού των ονείρων.

Ο άνθρωπος περνά περίπου το 1/3 της ζωής του κοιμώμενος. Όμως η σημαντική αυτή διαδικασία για τη ζωή δεν πρέπει απλά να έχει διάρκεια αλλά να διαθέτει και ποιότητα. Πρέπει δηλαδή ο ύπνος να πληρoί ορισμένες προϋποθέσεις ώστε το άτομο να ξεκουράζεται πραγματικά κατά τη διάρκειά του. Ωστόσο, έχουν καταγραφεί περισσότερες από 100 διαφορετικές διαταραχές του ύπνου! Από τις σπουδαιότερες και πιο επικίνδυνες αποτελεί το Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας Ύπνου.

Άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο αυτό είναι τόσο άνδρες όσο και γυναίκες. Περίπου το 4% του πληθυσμού πάσχει από τη διαταραχή αυτή.

Το σύμπτωμα που τις περισσότερες φορές οδηγεί στην υποψία ύπαρξης του συνδρόμου είναι το έντονο ροχαλητό. Το ροχαλητό από μόνο του δεν σημαίνει βέβαια ότι κάποιος πάσχει αλλά σίγουρα κάποιος που πάσχει από άπνοια ροχαλίζει.

Άλλα συμπτώματα που εμφανίζει το άτομο και προκαλούνται από την άπνοια είναι η υπνηλία, παχυσαρκία, νευροψυχικές διαταραχές (χειροτέρευση διανοητικών λειτουργιών, έλλειψη βραχείας μνήμης, δυσκολία συγκέντρωσης, καταθλιπτική συμπτωματολογία κλπ) καθώς και καρδιαγγειακές δυσλει-τουργίες (περιφερικά οιδήματα, αρρυθμίες, υπέρταση κλπ).

Ως άπνοια ορίζεται η διακοπή της αναπνοής που διαρκεί τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Αυτή συμβαίνει λόγω απόφραξης στην περιοχή του φάρυγγα. Το άτομο και στην προσπάθεια του να αποκαταστήσει την ροή του αέρα ξυπνά (χωρίς όμως να το συνειδητοποιεί), ανοίγει τον φάρυγγα, αναπνέει και στην συνέχεια ξανακοιμάται. Αυτή η διαδικασία αφύπνισης - ύπνου επαναλαμβάνεται καθ όλη τη διάρκεια του ύπνου δεκάδες ή και εκατοντάδες φορές. με αποτέλεσμα την ελλιπή ανάπαυση του οργανισμού η οποία έχει σημαντικότατες αρνητικές συνέπειες για τον άνθρωπο.

Άτομα λοιπόν που ροχαλίζουν και παρουσιάζουν έντονη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, δυσκολία να συγκεντρωθούν κλπ οφείλουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να πάσχουν από το σύνδρομο. Η μόνη σωστή και ασφαλής διάγνωση γίνεται σε ειδικά κέντρα ύπνου. Πρέπει δηλαδή ο άνθρωπος να επισκεφθεί το κέντρο και να κοιμηθεί ένα εκεί βράδυ ώστε να καταγραφούν διάφορες τιμές οι οποίες θα διαγνώσουν ή θα αποκλείσουν την ύπαρξη του συνδρόμου.

Ανάλογα με τον αριθμό των απνοιών ανά ώρα καθορίζεται και η βαρύτητα του συνδρόμου.
Η βαρύτητα του συνδρόμου καθορίζει και υπαγορεύει τον τρόπο θεραπείας.

Η πιο γνωστή και διαδεδομένη μέθοδος θεραπείας ειναι με συσκευή CPAP (Continuous positive airway pressure), η οποία εμποδίζει τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του στοματοφάρυγγα ώστε να παραμένει ανοιχτή η δίοδος αέρα προς τους πνεύμονες. Η αντιμετώπιση όμως του συνδρόμου με αυτό τον τρόπο πολύ συχνά αποτυγχάνει επειδή η συσκευή δεν είναι εύκολα αποδεκτή από τον ασθενή για διαφόρους κάθε φορά λόγους.
Ως λύσεις προτείνονται σε πολλές περιπτώσεις χειρουργεία (πχ αφαίρεση αμυγδαλών, σταφυλής κλπ) η ορθογναθικές χειρουργικές επεμβάσεις (χειρουργεία των γνάθων) και αυτές με πληθώρα περιορισμών και παρενεργειών.

Το διάφορα επίσης σκευάσματα (ειδικά μαξιλάρια, ρινοδιαστολείς, σπρέι κλπ στερούνται σχεδόν παντελώς επιστημονικής τεκμηρίωσης και δεν μπορούν να αξιολογηθούν κλινικά ως αποτελεσματικά.

Τέλος για την αντιμετώπιση του συνδρόμου εφαρμόζονται από εξειδικευμένους κυρίως ορθοδοντικούς ειδικές ενδοστοματικές συσκευές.

Οι συσκευές μοιάζουν με μασελάκια παρόμοια με εκείνα που χρησιμοποιούνται στην ορθοδοντική θεραπεία.
Χρησιμοποιούνται σε ήπιες έως μέτριας βαρύτητας σύνδρομα. Ο μηχανισμός λειτουργίας έγκειται στην προς τα εμπρός μετακίνηση της κάτω γνάθου κατά τα διάρκεια του ύπνου. Έτσι αίρεται η απόφραξη στην αναπνευστική οδό και αποφεύγονται ή βελτιώνονται -ανάλογα με την περίπτωση- οι άπνοιες αλλά και το ροχαλητό.

Για την κατασκευή απαιτούνται αποτυπώματα από τα δόντια τα οποία λαμβάνονται στο ιατρείο. Πολύ σημαντικό στην διαδικασία είναι να αξιολογηθεί κάθε φορά ποια είναι η κατάλληλη συσκευή για τον συγκεκριμένο ασθενή αλλά και το μέγεθος της προώθησης της κάτω γνάθου ώστε να υπάρχει αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα σημαίνει λιγότερο ή καθόλου ροχαλητό και βελτίωση της κλινικής εικόνας του συνδρόμου.

Η μέθοδος αυτή παρουσιάζει μια σειρά πλεονεκτημάτων

• Εύκολα ανεκτή από τον ασθενή
• Για την κατασκευή χρειάζονται μόνο αποτυπώματα των δοντιών
• Εύκολη στην μετακίνηση λόγω του μικρού όγκου (μπαίνει στην τσέπη!)
• Δεν είναι παρεμβατική και σχεδόν χωρίς παρενέργειες

Πληθώρα κλινικών μελετών έχει επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα των συσκευών και την βελτίωση της ποιότητας του ύπνου.

Γιατί πολλές φορές το ροχαλητό αν και ενοχλητικό έχει τον ρόλο της εναγώνιας κραυγής του ανθρώπου για βοήθεια. Ας μην την αγνοήσουμε. Είναι θέμα ποιότητας ζωής.